نیشابور بزرگ کجاست؟
تاریخ انتشار: ۲ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۹۰۹۸۲۳
در نشستی در دانشگاه تهران که به‌بهانه انتشار دانشنامه «نیشابور بزرگ» برگزارشد، حاضران در این‌باره سخن گفتند که نام نیشابور را به‌راحتی می‌شنویم و به‌کار می‌بریم اما لازم است یک‌بار دیگر از خود بپرسیم «نیشابور» کجاست؛ تا به اهمیت و نقش آن در تاریخ ایران بیشتر پی ببریم.
به گزارش ایران اکونومیست، مراسم رونمایی از کتاب هشت جلدی «دانشنامه نیشابور بزرگ»، تالیف امید امجد (استاد دانشگاه تهران) بعدازظهر روز یک‌شنبه دوم بهمن‌ماه ۱۴۰۱، در تالار فردوسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران برگزار شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این مجموعه هشت‌جلدی که توسط کمیسیون ملی یونسکو به چاپ رسیده، حاوی اطلاعات جامعی از شهر نیشابور تاریخی و نیز نیشابور بزرگ جدید شامل سه شهرستان نیشابور، زبرخان و فیروزه است که زیر نظر امید امجد (استاد دانشگاه تهران) در قالب یک تیم تحقیقاتی، طی هفت سال، انجام شده و به پایان رسیده است.
در مراسم رونمایی این کتاب، علاوه بر علی‌اکبر متکان (دبیرکل یونسکو در ایران)، جمعی از استادان و دانشجویان دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، از جمله منوچهر اکبری (استاد دانشکده ادبیات) و سیدمحمدمنصور طباطبایی (استاد دانشگاه و نسخه‌شناس) حضور داشتند. دبیری این برنامه را نیز علی آبان (شاعر و مدرس دانشگاه) بر عهده داشت.
در این مراسم امید مجد - مؤلف مجموعه - در سخنانی گفت: ما برای نگارش این کتاب، تاریخ نیشابور را تماماً خوانده و در آن گشته‌ایم. برای مثال، در قسمت رجال و مشاهیر، نزدیک به هشت هزار اسم و داستان را بررسی کردیم که هرگز نامشان را نشنیده بودیم. «سندباد نشابوری» یکی از آن نام‌هایی است که تا پیش از این، هرگز نمی‌شناختیم. یا یکی از نخستین قیام‌ها در برابر سلطه اعراب، قیام یک شاهدخت ساسانی در نیشابور بوده؛ چنان‌که او به‌پا خواسته اما شکست خورده است.
او ادامه داد: نیشابور در گذشته به‌قدری از منظر پایگاه فرهنگی و علمی مطرح بوده است که حتی بسیاری از بزرگان اهل تسنّن در آن دفن شده‌اند یا خیلِ زیادی از علما و دانشمندان مانند شیخ صدوق، ابن بابویه و زکریای رازی در نیشابور درس خوانده‌اند.
این پژوهشگر گفت: ما از شهر نیشابور زیاد صحبت کرده‌ایم. اما باید دوباره از خود بپرسیم این شهر کجاست؟ از آنجایی‌که در طول تاریخ، همواره گستردگی خراسان بسیار زیاد بوده، نیشابور به‌عنوان مرکز علم و دانش، مرکزیت داشته است؛ کما اینکه برای نگارش تاریخ این شهر، به منابع و ماخذ زیادی نیاز بود؛ خصوصاً در دوران معاصر.
علی‌اکبر متکان - دبیرکل یونسکو در ایران - نیز درباره شهر نیشابور گفت: اولین بار اسم «نیشابور» در کتاب «اوستا»، به‌معنای شهر شکوه و آبادانی آمده است. در طول تاریخ، علی‌رغم تغییرات چندین‌باره نیشابور، مثل آتش‌سوزی و ویرانی توسط غزنویان و مغولان، این شهر بارها از نو ساخته شد. این شهر، شهر «ابومسلم خراسانی» بود. همچنین شهرت زیادی از آن به «مدرسه/دانشگاه نظامیّه» برمی‌گردد.
او درباره اقدامات صورت‌گرفته از سوی یونسکو در راستای ارتقای کیفی این شهر، اینطور توضیح داد: تا کنون یونسکو تلاش‌هایی کرده است تا پرونده نیشابور به‌عنوان یک شهر خلاق در فهرست ملی میراث‌های یونسکو ثبت جهانی شود. همچنین پرونده دیگرِ در حال تهیه و در دست یونسکو، ایجاد گذرگاهی فرهنگی بین مقبره خیام و عطار نیشابوری است. لازم‌به‌ذکر است، نیشابور، تنها شهری است که دو دانشمندش ثبت جهانی یونسکو شده‌اند.
دبیرکل یونسکو در ایران در انتها گفت: «نیشابور» شهر هزارمسجد است. شهر مردمی است که اهل علم و دانش بوده‌اند و با اتکا به همین ویژگی، مقابل حملۀ قوم مغول ایستادند و مقاومت کردند. تاریخ مردم نیشابور با تکیه بر زیست اجتماعی و تاریخی مردم و تا حدودی شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی اقشار این شهر، مورد بررسی قرار گرفته است.
منوچهر اکبری (استاد زبان و ادبیات دانشگاه تهران) ضمن اشاره به نکاتی که باید در نسخه‌های تکمیلی اصلاح شود، درباره این کتاب مرجع گفت: «دانشنامه» کتابی مرجع است، خلاصه‌ی آخرین تحقیقات و مقالات تمام‌شده، که باید تا ۵۰ سال ماندگاری داشته باشد تا بتوان به آن استناد کرد.
او در ادامه، درباره هزینه‌ها، حامیانِ مالی و سختکوشی مجد در، گردآوری، تدوین، بازخوانی، تطبیق و... افزود: خیلی از آثار ممکن است بتوانند مقاله یا کتاب شوند اما این‌قدر قابلیت ندارند که تبدیل با چند جلد کتاب بشوند.
این استاد دانشگاه، درباره نام‌گذاری این اثر چنین گفت: در اینکه اسم این دانشنامه به‌جای دانشنامه بزرگ نیشابور، «دانشنامه نیشابور بزرگ» است، باید به نویسندگان این اثر باید تبریک گفت؛ چراکه این شهر از اولین شهرهای مقاومت در مقابل حمله مغول‌هاست.
سیدمحمدمنصور طباطبایی - از استادان دانشگاه تهران - نیز در راستای ارزش‌گذاری این اثر، با فاخر و درخور توصیف کردن آن، گفت: اگر دو معنا برای «نیشابور» در نظر بگیریم، می‌توانیم آن را به «نیشابور خراسان» و «نیشابوری که مرکز ایران در قرن چهارم است»، تقسیم کنیم که جایگاهی مثل بغداد در عراق یا تهران در ایران فعلی دارد؛ کما اینکه بسیاری از محدثان و دانشمندان بزرگ ایران در نیشابور درس خوانده‌اند.
تیم تحقیقاتی و نویسندگان این مجموعۀ هشت‌جلدی، عبارت بودند از: بکائیان، بایگی، گرایلی، کاظم خانلو، زمانی، غفاری، رضایی، طاهری، عباس کرخی، و عربخانی.
جلد اول این کتاب شامل تاریخ نیشابور از آغاز تا پایان پهلوی اول است که به تفکیک دوره‌های هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان، طاهریان، صفاریان، سامانیان، غزنویان، سلجوقیان، ایلخانیان، تیموریان، صفویان، افشاریان، زندیه، قاجار و پهلوی نوشته شده است. جلدهای دوم تا چهارم، شامل مشاهیر و رجال نیشابور کهن است که حدوداً هشت‌هزار نام از اهل علم و دانش، دین، لشکری، امیر، وزیر، فقیه، محدث، هنرمند، کاتب، موسیقیدان، پزشک، و ریاضی‌دان را با جزئیات، تا شروع سده چهاردهم در بر دارد.
جلد پنجم حاوی تمام اطلاعات شهرشناسی از نظر جغرافیای طبیعی، صنعتی، کشاورزی، انسانی، زمین‌شناسی و مراکز گردشگری و بقاع متبرکه و آثار ثبتی میراث فرهنگی و باستان‌شناسی است. جلدهای ششم و هفتم نیز به تفصیل به معرفی روستاهای نیشابور بزرگ پرداخته و هر روستا را با اطلاعات کاملی از آنچه دارند و ندارند، معرفی می‌کنند. جلد هشتم و پایانی این اثر، بحث مستوفایی از زبان، آداب و رسوم، فرهنگ و افسانه‌های نیشابوریان را در خود جای داده است.
منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: جشنواره فیلم فجر 1401 ، دانش‌نامۀ نیشابور بزرگ
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: جشنواره فیلم فجر 1401 دانشگاه تهران استاد دانشگاه نیشابور بزرگ دانش نامه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۹۰۹۸۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تورهای بازدید نمایشگاه کتاب تهران در دیگر کشورها فعال شوند
به گزارش خبرگزاری مهر، مسلم شجاعی مدیرکل بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفت: «رویداد» یکی از محصولات اصلی صنعت گردشگری کشورهاست. رویداد از جنس محصولاتی است که انسان محور و تعامل محور است. نمایشگاه کتاب همچون دیگر رویدادها از منظر گردشگری جذاب است.
وی به آمار بازدید نمایشگاه کتاب در سال ۱۴۰۲ اشاره کرد و افزود: بازدید چند میلیونی از نمایشگاه در ۱۱ روز عددی قابل توجه است. این رویداد برای ما ارزشمند است چرا که کمک می‌کند تا گردشگران خارجی را نیز جلب کنیم.
مدیرکل بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، ادامه داد: برخی از کشورهای همسایه و منطقه نظیر عراق، عمان، کویت، بحرین، هند، روسیه، چین و… که برای ما بازار هدف گردشگری هستند، در نمایشگاه کتاب حضور دارند. حضور کشورها به عنوان مهمان ویژه یا جذابیت آثار ناشران ایرانی، باعث می‌شود تا نمایشگاه کتاب تهران به رونق گردشگری خارجی کمک کند.
شجاعی انتشارات میراث فرهنگی را که به صورت تخصصی کتاب منتشر می‌کند، عامل ترویج گردشگری در بستر نمایشگاه کتاب خواند و افزود: در این مجال می‌توان فرصت‌های گردشگری از طریق کتاب را به بازدیدکنندگان خارجی نمایشگاه معرفی کرد. به این ترتیب هم نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به توسعه گردشگری از طریق کتاب‌های تخصصی کمک می‌کند و به نوعی زمینه تعامل نمایشگاه کتاب و گردشگری محسوب می‌شود.
وی برگزاری تور بازدید گردشگران خارجی از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را عامل توسعه گردشگری رویداد محور برشمرد و گفت: برای سال‌های آتی برگزاری نمایشگاه کتاب تهران، می‌توان با همکاری بخش خصوصی تور بازدید گردشگران خارجی از این رویداد را برگزار کرد؛ می‌دانم مردم کشورهایی نظیر تاجیکستان علاقه بسیاری به نمایشگاه کتاب تهران دارند. همینطور کشورهای عرب و فرهیختگان کشورهای فارسی زبان به نمایشگاه کتاب تهران علاقه‌مندند.
مدیرکل بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، افزود: می‌توانیم با برنامه‌ریزی ساده تورهای گردشگران خارجی را در بازه زمانی برپایی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، برگزار کنیم؛ اینطور گردشگران خارجی علاوه بر بازدید از مناطق تاریخی و دیدنی ایران از نمایشگاه کتاب هم بازدید می‌کنند. این یعنی تقاطع‌هایی که نمایشگاه کتاب می‌تواند با صنعت گردشگری کشور ارتباط برقرار کند.
شجاعی با طرح این موضوع که آمار دقیقی از حضور گردشگران خارجی در ادوار گذشته نمایشگاه کتاب تهران در دسترس نیست، گفت: امسال می‌توانیم رصد کنیم و متوجه شویم که چه میزان گردشگر خارجی به نمایشگاه کتاب می‌آیند. دوره‌های قبل حضور تعداد قابل توجهی گردشگر خارجی را در نمایشگاه کتاب شاهد بودم. به جرأت می‌توانم بگویم نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بازدید کننده خارجی دارد و بخشی از این بازدیدها از مسیر گردشگری محقق شده است.
وی هماهنگی بین بخشی میان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را برای استفاده بیشتر از موقعیت نمایشگاه کتاب تهران برای گردشگری خارجی را مهم خواند و ادامه داد: می‌توان با نگاه فرهنگی به مقوله گردشگری ادبی و گردشگری رویدادمحور منافع اقتصادی برای کشور ایجاد و بخش خصوصی را در این حوزه به خوبی فعال کرد. آنها که به طور حرفه‌ای اصول جذب گردشگر خارجی به کشور را می‌دانند می‌توانند نظر گردشگر خارجی را برای بازدید از نمایشگاه کتاب تهران، جلب کنند.
مدیرکل بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی افزود: می‌توانیم میان معاونت گردشگری وزارت میراث فرهنگی و معاونت امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نشست مشترک برگزار کرد. همچنین بخش خصوصی نیز تورهای گردشگری کتاب و گردشگری ادبی و… را فعال کند. می‌توان این مهم را برای دوره‌های بعدی نمایشگاه کتاب ریل‌گذاری کرد. لازم است سیاست جدیدی برای سال‌های آینده درباره این امر مهم اتخاذ کرد.
شجاعی در رابطه با شعار امسال نمایشگاه کتاب با عنوان «بخوانیم و بسازیم» گفت: با کتاب خواندن می‌توان گردشگری ایران را ساخت. من کتاب «در سرزمین مردمان نجیب» را برای مطالعه پیشنهاد می‌کنم؛ این کتاب نوشته هرؤیه روپچیچ، موسیقیدانی از کشور کرواسی است و داستان آن ۲ بار سفر مرد کروات به تمام نقاط ایران را روایت می‌کند. این موسیقیدان حس خود را از هر آنچه در ایران و از مردم ایران دیده توصیف کرده و مهمترین توصیفی که مرد کروات از ایران در ذهنش ثبت شده مهمان نوازی است که به آن معروفیم.
کد خبر 6096279
تداوم بارندگیها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش مییابد